Barbara Hoogenboom (1972), een doortastende en ondernemende vrouw. Ze is mede-eigenaar van, opsteller, trainer en coach bij het Bert Hellinger Instituut, kenniscentrum voor systemisch werk en opstellingen.

Een paar maanden terug benader ik Barbara voor een gesprek over persoonlijk leiderschap. Ik ben benieuwd naar haar liefde en passie voor het systemisch werk, alsmede haar kracht. Je wordt immers niet zo maar gevraagd om mede eigenaar te worden van het hart van het systemisch werk. Wat maakt dat uitgerekend zij de uitverkorene is om het leiderschap van het Bert Hellinger Instituut te verjongen? En hoe is het naast Jan Jacob Stam en Bibi Schreuder, echtpaar en beiden oprichter en eigenaar van het Bert Hellinger Instituut?

Haar reactie op mijn uitnodiging voor een openhartig gesprek is ‘ik voel ambiguïteit’. ‘Enerzijds vind ik het leuk, voel me gevleid, leuk om je weer te zien en het wordt vast mooi. Anderzijds is er een stem die me zegt: gooi niet nu al je voornemens van beter tijd/agendabeheer die je in de vakantie maakte te grabbel. Stel je prioriteiten’, aldus Barbara. In aansluiting hierop besluiten we om ons gesprek in 2017 te plannen. Welke keuzes heeft ze gemaakt? En wat maakt uitgerekend 2016 zo’n roerig jaar, dat het stellen van prioriteiten zo wezenlijk is?

‘What was so overwhelming?’
Op een zaterdagochtend in mei heb ik mijn hoofd heel hard gestoten tegen het raam. Heel suf. Letterlijk had ik mijn kop er niet bij. Ik dacht nog, ben niet flauw gevallen, ik zag alleen sterretjes… maar het was net alsof ik een soort van ‘weekend burn-out’ had. Desondanks reisde ik maandagochtend af naar Groningen voor een driedaagse. En een uur later was ik weer op weg naar huis. Ik bleek een hersenschudding te hebben. Achteraf kan ik zien dat ik teveel van mezelf vroeg, kreeg te veel prikkels en was over de grens van wat ik aan kon.

Zo rond de maand oktober was Stephan Hausner, opsteller rondom ziekte en gezondheid, bij ons in Groningen. Tijdens het ontbijt stimuleert Bibi me om Stephan te vragen naar mijn hoofd. ‘Hoezo, mijn hoofd? Dat is al bijna over!’. Ik doe het toch en vertel Stephan in ongeveer drie zinnen wat er die bewuste zaterdag gebeurde en hij stelt me de vraag ‘What was so overwhelming?’ Een vraag die me diep raakt: ‘Jesus weetje wel, eigenaar worden bij het Bert Hellinger Instituut!’ Wat zien ze toch allemaal in me? Terwijl ik destijds beginnend was in het vak van systemisch werken, werd ik mede-eigenaar!

‘Achteraf kan ik zien dat ik teveel van mezelf vroeg, kreeg te veel prikkels en was over de grens van wat ik aan kon.’

Wat maakt het eigenaar worden bij het Bert Hellinger Instituut zo ‘overwhelming’?
Samen met Yvonne Lonis had ik in 2013 Het Systeemlab opgericht. Een plek om te mogen ontdekken en te spelen. Geen beloftes, we gaan gewoon ontdekken. En bij het Bert Hellinger Instituut komen mensen met een heel andere verwachting. Ik hoor het iedere dag; ‘we komen bij de bron!’. En dat maakte dat ik geen ruimte meer ervaarde om te spelen. Ik voelde ‘het moet goed’. Sterker nog, het moet net zo goed als Jan Jacob. Hij, dè oprichter van het Bert Hellinger Instituut, was mijn lat, een best hoge lat! Toen ik dit met hem deelde was zijn reactie: ‘Wat als je de lat nou eens veel hoger legt dan die van mij?’ En bedankt! Maar wat hij natuurlijk bedoelt te zeggen is, ‘wordt geen kloon van mij, maak je eigen identiteit’.

Jan Jacob vraagt jou als mede-eigenaar, hoe is dat gegaan?
In 2012 neem ik deel aan de opleiding ‘Systeem Dynamiek in Organisaties’ bij Jan Jacob. En al snel zeg ik tegen Jan Jacob ‘Ik vind dit zo gaaf, ik wil hier meer mee’. Wat hij geïnterpreteerd heeft als een soort van open sollicitatie naar het Bert Hellinger Instituut. Dat was het echter helemaal niet, ik was gewoon geraakt doordat de methode zo effectief was. Dus wat later in de opleiding zegt Jan Jacob, ‘als je een keer wat anders wil, bel mij dan’. Bel mij dan? Ik??

‘Wat als je de lat nou eens veel hoger legt dan die van mij?, aldus Jan Jacob Stam!’

Wat maakt dat uitgerekend jij bent gevraagd?
Geen idee! En… het klinkt niet zo bescheiden, maar ik denk dat er maar weinigen zijn die kunnen wat ik kan. Onder meer omdat ik heel goed weet wat een getrianguleerde positie is. Best handig patroon om te kennen als je gaat werken in het bedrijf van een echtpaar. En qua leeftijd had ik bijna hun dochter kunnen zijn. En mijn ervaring als mediator is behulpzaam. Niet dat ik tussen hen moest mediaten, maar ik heb natuurlijk steeds te switchen. Met wie zit ik nu aan tafel? Met mijn collega’s? Of zit ik nu met het echtpaar? Dit vraagt om afstand en nabijheid. En dat kostte me niet zo zeer moeite, als wel precisie. Een heel mooi compliment kreeg ik van Bibi. Ze zei: ‘Barbara, nu jij er bent voel ik me veel meer ondernemer dan ik me ooit heb gevoeld.’ En Jan Jacob zei: ‘Ik heb minder rugpijn en minder hoofdpijn’. Dus op een of andere manier is het ook voor hen helderder en verrijkend. Nu zijn er drie ondernemers.

Een andere reden waarom Jan Jacob me heeft gevraagd is, omdat ik als het ware in contact sta met de generatie van nu. Met de buitenwereld van nu. Zo heb ik het initiatief genomen om te gaan werken in Vreeland, hebben we net een pand in Amsterdam geopend en is mijn invloed zichtbaar in de nieuwe website en de aanwezigheid op social media.

Was is je intentie voor 2017?
Mijn intentie voor 2017 is, om niet dáár te zijn, maar om hier te zijn. Dat waar ik mezelf van heb ontslagen, dat heeft deels te maken met dat ‘overwhelming’. Jan Jacob is heel goed in het innoveren, hij is altijd een paar stappen vooruit. En ik probeer maar steeds aan te sluiten, ook daar te zijn. Daar ga ik mee stoppen! Ik ga eerst ‘fucking’ goed worden in de basis, een hele goede opsteller zijn. En dat ik dus niet dáár hoef te zijn. Het is al zo fantastisch om hier te zijn. En vanuit de basis groeit het vak ook en kan de ontwikkeling ontspruiten..

‘Mijn intentie voor 2017 is, om niet dáár te zijn, maar om hier te zijn!’

Wat betekent dit praktisch voor dit jaar?
Grosso modo sta ik in 2017 maximaal 3 dagen per week ingepland voor het geven van opleiding. Zodat ik 1,5 tot 2 dagen per week heb voor kantoor werk, om bij te komen, te denken, dat een groep weer onder je huid vandaan komt-tijd, dat ik een blog of artikelen kan schrijven over wat ik heb beleefd tijdens een opstellingendag. Anders vervliegt er zoveel van wat ik leer en werk, omdat je dan geen tijd hebt om het in jezelf te integreren. Ten opzichte van 2016 ben ik dus echt minder ingepland.

Gaan ze ook voor mij komen? Het spannendste vond ik: ‘gaan ze ook voor mij komen?’ Het Bert Hellinger Instituut hangt zo aan Jan Jacob en Bibi als persoon. En wat blijkt alle programma’s zitten vol. Afgelopen jaar en ook dit jaar. Zelfs zo vol, dat we een extra opleiding hebben ingepland. En ook die zit al weer bijna vol. Ze komen dus wel degelijk ook voor mij. Ik vind het echt zo cool, er is zo’n flow.

Wat maakt dat jij gegrepen bent door het Systemisch Werk?
Het is iets wat in korte tijd zo onwijs veel inzicht kan opleveren, dat heeft me gegrepen. Dat bereik je niet met een gesprek. Ik hou niet zo van het woord ‘magisch’ wat ik nog wel eens om me heen hoor. Nee, ik vind het nuttig, logisch en praktisch. Ik vind er niks zweverigs aan. Natuurlijk is die representerende waarneming bijzonder en misschien moeilijk te verklaren, maar er zit voor mij ook een flinke dosis logica bij.

Wat mij ten diepste drijft is, ‘to understand en to connect’. Verbinden vanuit een diep begrijpen. Want als iedereen elkaar nou vanuit een soort diep weten zou kunnen begrijpen, zouden de verbindingen er al zijn. En systemisch werken gaat precies over deze twee dingen.

‘Wat mij ten diepste drijft is, ‘to understand en to connect’. Verbinden vanuit een diep begrijpen’.

Wat maakt dat jij zo goed bent in triangulatie?
Nou, ik ben een kind van gescheiden ouders. Toen mijn moeder zwanger was van mij, werd ze verliefd op de beste vriend van mijn vader. En daar is ze mee verder gegaan. Ik ben dus als kleintje opgevoed door zowel mijn biologische vader als door mijn stiefvader. En door mijn moeder ook natuurlijk… Ik heb eigenlijk twee vaders. Ik heb dan ook heel wat mannelijke energie. Ik ben er heel goed in en vind het tegelijkertijd dodelijk vermoeiend om iedereen tevreden te willen houden. Ik kon tegen beide vaders ‘papa’ zeggen, ook waar de andere vader bij was. En ze zijn ook allebei getuigen geweest op mijn huwelijk, ik kon niet kiezen. Of allebei wel, of allebei niet.

Waar mag je nog krachtiger in worden?
Ik ben weliswaar klein van stuk, maar ik hou me zó groot! Ik mag soms best klein zijn, niet perfect en mag ook leunen. Het gekke is, ik hou me groot, met mijn lef, mijn moed, mijn doe-energie maar ik voelde me klein. Ik stelde me kleiner op, dan ik ben in de ogen van anderen. In die zin deed ik mezelf te kort. Als getrianguleerde dochter is het innemen van de eerste plek natuurlijk een hele spannende plek. Dit heb ik het afgelopen jaar overigens steeds beter gedaan. ‘Als trainer/opsteller bij het Bert Hellinger Instituut heb ik natuurlijk ook de eerste plek in te nemen!’ En nu, een tijdje ‘onderweg’ in 2017, merk ik dat ik daarin echt een sprong heb gemaakt, in het innemen van die eerste plek. Maarre, toegeven dat iets soms teveel is, of werkelijk rust nemen om bij te tanken… dát mag ik nog leren.

Hoe gelukkig ben je momenteel?
Ik ben vrij gelukkig. Hoezo ‘vrij’ gelukkig? Het gevoel is als ik heel gelukkig zou zeggen, dat het niet nog beter zou kunnen. En daarnaast is het nu best een inspannende periode, door de recente verbouwing van het nieuwe pand in Amsterdam en allerlei andere ontwikkelingen. En als ik kijk naar relatie, kinderen en werk, dan knijp ik echt wel in mijn handjes. Ik heb het echt onwijs getroffen met Michiel, mijn man, en ook met onze drie kinderen. Uiteraard zijn ze af en toe heel druk en wil ik ze soms ook wel achter het behang plakken, maar ondertussen zijn ze nooit ziek, gaan ze goed op school, eten en drinken goed, slapen goed, lachen. Ik besef me heel goed hoe bevoorrecht ik ben. En ik heb het verlangen minder te hoeven ‘moeten’. Het mag wel wat leger zijn, af en toe, dat leven.

Wat heb je van huis uit meegekregen, dat je allemaal doet wat je doet?
Welke boodschap? Wie A zegt, moet B zeggen. En ‘bij nacht een man, bij dag een man’ (niet vrouw he ;-). Als je iets wil, dan ga je er voor. Als veertienjarig meisje zei ik ‘Ik wil de directeur van Philips worden’ en had ik bedacht dat ik naar Nyenrode wilde. Echter tijdens de toelatingsprocedure werd ik na de eerste dag afgewezen. Ik natuurlijk helemaal in zak en as, maar ik legde me er wel bij neer. En toen zei mijn stiefvader: ‘Dat pik je toch niet! Als je daar heen wil, dan schrijf je toch een brief!’. Waar ik slecht op had gescoord was mijn motivatie. Hoe kon dat nou? Ik wilde er al jaren naar toe. Dus heb ik een brief geschreven en toen mocht ik naar die tweede selectiedag. Goede les dus: als je echts iets wil, dan ga je er voor.